🔺مختصری درباره دی اکسید کربن و PH

تمام آبهای طبیعی دارای مقداری دی اکسید کربن هستند. آب خالص به طور نا محسوس هادی جریان الکتریکی است. در بیشتر موارد آب به عنوان یک ترکیب غیر یونیزه (غیر غابل تفکیک به یون های مثبت و منفی) شناخته شده است. PHآب خالص برابر با ۷ یعنی محیط خنثی است. PH آبهای طبیعی که در پرورش ماهی استفاده می شود به دلایل مختلف ممکن است کمی اسیدی یا کمی قلیایی باشد. آبهای تقریبا قلیایی بیشتر از آبهای اسیدی برای پرورش ماهی مناسب می باشد. آبی که دامنه تغییرات PH آن از طلوع تا غروب آفتاب بین ۵/۶ تا ۹ باشد سبب رشد بهینه و سریع ماهی می شود. اگر چهCo۲ بسیار محلول در آب می باشد ولی در اتمسفر جزء کوچکی بحساب می آید. کمتر از ۱% دی اکسید کربن در آب به شکل اسید کربنیک می باشد و این اجزاء به سختی از هم تفکیک می شوند.

H۲o + co۲ = H۲co۳

H۲co۳ = (H+) + (Co۳ – -)

در آب خالص در دمای ۲۵ درجه سانتی گراد غلظت کل دی اکسید کربن حدود mg/lit 48 می باشد. در غلظتهای بالای co۲، PH کاهش می یابد. در غلظت دی اکسید کربنی معادل mg/lit 30، PHحدود ۸/۴ می باشد. دی اکسید کربن نباید سبب کاهش PH به زیر ۵/۴ شود.

PH استخرهای پرورش ماهی بدلیل فتوسنتز و تنفس در طی روز معمولا متغیر است. از آنجا که بعد از غروب خورشید فتوسنتز متوقف می شود و نیز اینکه همه گیاهان و جانوران موجود در استخر پرورش ماهی مصرف کننده اکسیژن هستند لذا مقدار اکسیژن محلول در آب کاهش می یابد. در استخرهایی که تراکم ماهی زیاد است ممکن است مقدارco۲ حاصل از تنفس افزایش یابد. این co۲ با آب ترکیب شده و اسیدکربنیک بوجود می آید و در نتیجه PH کم می شود.

نقاط مرگ آور اسید و باز (PH) برای ماهیان در حدود ۴ و ۱۱ می باشد. هر چند، اگر آبها کمتر از ۵/۶ اسیدی شوند و یا قلیایت آنها بیشتر از ۵/۹ – ۹ شود و این برای مدتهای طولانی صورت گیرد تولید مثل و رشد در ماهی متوقف خواهد شد(۸).

مشکلات ناشی از PH در استخرهای پرورشی ماهیان غیرمعمول نیستند. در نواحی که معدن وجود دارد تراوشهای ناشی از معدن که اسیدی هستند باعث اسیدی شدن جویبارها و دریاچه ها می شود. اسیدی شدن طولانی مدت دریاچه ها و جویبارها باعث ایجاد بارانهای اسیدی خواهد شد که به نوبه خود اثرات خطرناکی روی جمعیت ماهیان در نواحی اروپا و امریکای شمالی داشته است(۷).

یکی از عوامل عمده و مهم تغییر PH در استخرها، وجود یا عدم وجود ترکیبات کلسیم در آب آنها می باشد. کربنات کلسیم یکی از فراوانترین مواد معدنی طبیعی است که بصورت نسبتاً خالص و یا بصورت ذراتی در سنگها و خاک وجود دارد. این ماده در آب خالص نسبتاً غیر محلول است و تنها به میزان ۱۳ قسمت در میلیون در آب حل می شود. آبی که از کربنات کلسیم اشباع شده است دارای PH حدود ۳/۹ است. کربناتها و بی کربناتها می توانند با اسید ها و نیز بازها واکنش نشان داده و منجر به تغییر PHگردند. زی شناوران گیاهی با تثبیت PH در قلیائیت ۵/۶ یا بیشتر توان تولید خود را بدلیل افزایش دسترسی به مواد معدنی ( مقدار فسفات محلول ) بهبود می دهند. قلیائیت به مقدار لیتر / میلی گرم ۲۰ یا بیشتر co۲ را به دام می اندازد و به این ترتیب مقادیرco۲ موجود برای فتوسنتز را افزایش می دهد.

1 مرداد 1398